Uzun bir hazırlık aşamasından sonra haftaya YKS’na girecek öğrencilerinyaşadıkları psikolojik sürecin etkilerine değinen Adana Acıbadem Hastanesi Psikoloğu Hande Nacar Baş, ebeveynlerin beklenti ve tutumlarının bu süreçte aslında ne kadar önemli olduğunu, sürecin daha ılımlı geçmesi için ailelerin neler yapabileceğini anlatıyor.
Yıllar süren hazırlık aşamasından sonra hayatlarının bir sonraki macerasına hazırlanan gençlerin üniversite sınavına sayılı günler kala endişelerinin giderek arttığını belirten Piskolog Hande Nacar Baş, ailelerin bu süreçte ne kadar önemli bir rol oynadığından bahsediyor.
ANNE VE BABAYA DAHA ÇOK SORUMLULUK DÜŞÜYOR
Sınava hazırlık süresini, etraflarında iletişimde oldukları akraba veya arkadaşları tarafından pek çok tavsiye dinleyerek geçiren çocuklar aslında en çok anne ve babalarının söylediklerine kulak kabartıyor. Anne ve babalar ise sınavın olduğu yıl, alışılagelmiş bütün aile düzenini hızlıca değiştirmeye başlıyor. Yıllık programlarını çocuklarının ders saatlerine, çalışma programlarına göre yapıyorlar. Elbette aileler çabalarının yılsonunda filiz verip vermediğini merak ettiğini söyleyen Psikolog Baş, anne ve babaların değişen aile ortamının çocuk üzerindeki etkisinin farkına varamadıklarını belirtiyor.
AİLENİN HASSAS TAVRI GENÇLERİN ÜZERİNDEKİ STRESİ ARTTIRIYOR
Bir miktar endişe ve stresin verimli hatta doğal olduğunu belirten Psikolog Baş, yıl boyunca ara vermeden azimle çalışan çocukların bir süre sonra ders çalışmaktan sıkılan, kitaplarını kapatan, yaşadığı endişe ve stresi farklı kanallardan atmak için çabalayan çocuklara dönüşebileceğini belirtiyor. Ailelerin neredeyse fazla mükemmeliyetçiliğe ulaşan, gereğinden fazla hassas tavır ve tutumlarının gençlerin üzerindeki stresi daha da arttırdığının altını özellikle çiziyor.
ONAYLANMA İHTİYACINI ORTADAN KALDIRIN
Gençlerin yaşadıkları endişe ve stresin altında yatan sebebin aslında onaylanma ihtiyacı olduğunu belirten Psikolog Baş, çocukların ailelerinin desteğine, sevildiklerini ve güvende olduklarını bilmeye ihtiyaç duymasının altın kadar değerli olduğunu söylüyor. Ailesi tarafından takdir görmeyi fazlasıyla arzu eden bir gençten "babama kendimi ispat etmek istiyorum, kazanabileceğime hiç inanmıyor"lafını çok kısa zaman önce duydum.
TAKDİR VE TEŞEKKÜR ETMESİNİ BİLMEK
Ergenlik döneminde olan çocukların aslında beklentileri; fikirlerine saygı duyulması, yapıcı ve pozitif eleştirilerle yol gösterilmesi, samimi bir şekilde takdir ve teşekkür edilmesidir. Çocuklara devamlı iltifat etmenin takdir etmek anlamına gelmediğini belirten, Psikolog Baş, doğru zamanda pozitif ve yapıcı geri bildirimlerle çocukların gelişime katkı sağlanabileceğini söylüyor. Samimi olmayan iltifatlara maruz kaldığını anlayabilen çocuklar, bir süre sonra devamlıgüzel sözler duymak ister, duyamadığında ise pes etme eğiliminde olurlar.
EMPATİ YAPIN
Karşılıklı konuşarak, vermek istediği kararları tek tek dinleyerek, empati yapabildiğinizi hissettirdiğiniz örneklerle, çocukların kendi kararlarını verebilecek yaşta ve olgunlukta olduğunu hissettirebilirsiniz. Ailenin onayı için değil kendi hayal ve hedeflerine ulaşmak için çabaladığını bilmek, çocukların cesaretlenmesini sağlar. Artan cesaret ve özgüven sayesinde çocuklar kendi ideali için sağlıklı ve ulaşılabilir hedefler belirleyebilme noktasına gelir. Kendisine saygı duyulduğunu hisseden bu çocuklar, karakterlerini saklamak yerine ortaya çıkarmaya cesaret ederek kendilerine uygun eğitim ve sonrasında meslek arayışınagirer.
ÇOCUKLARINIZA HAYAL KIRIKLIĞI YÜKLEMEYİN
Çocukları ile kaliteli vakit geçirmeyen ve çocuklarının gerçek kapasitesinin farkında olmayan ailelerin oldukça fazla olduğunu belirten Psikolog Baş, gençlerin sırtlarına gereksiz yükler, kalplerine hayal kırıklıkları yüklediklerini belirtiyor. Çocuğunun biyoloji dersine olan ilgisizliğini bilmeden doktor olması konusunda hayaller kuran anneler ya da aksine çocuğunun başarısına güvenmeyip kolay bir bölüm seçmesi konusunda tavsiyeler veren babaları örnek veren Psikolog Baş, ailelerin yapabileceklerini şu şekilde sıralıyor;
· Eğer çocuğunuz bir meslek seçimi yaptıysa fakat siz seçtiği mesleğin geleceğine ve iş imkânlarına güvenmiyorsanız katı yargılar ve eleştirel bir üslupla konuşmak yerine onu ve hayallerini anlamaya çalışın. Çocuğunuza güvenin, seçimlerine saygı duyun
· Çocuğunuzla konuştuğunu tek şey üniversite sınavı olmasın. Hayatının nasıl ilerlediğini, son günlerde neler yaşadığını bilmeyi ihmal etmeyin
· Çocuğunuz da sizler gibi tek ve biricik olduğundan onu kimseyle kıyaslamayın
· Başarının yalnızca bir sınav ile ölçülebildiği fikrini vermeyin
· Çocuğunuzu her zaman destekleyeceğinizi, seveceğinizi ve onunla daima gurur duyacağınızı hissettirin.
Günün sonunda anne babasının desteğini yürekten hisseden genç, bir insanın motivasyonunukolayca aşağı çekebilen onaylanma ihtiyacının sebep olabileceği olumsuz etkileri yaşamak zorunda kalmayacaktır. Endişelerle çevrili, takdir edilme arzusuyla kendini ikinci plana atmayan çocuğun başarısı ise kendine ve ailesinin desteği ile hayat bulacaktır.
YORUMLAR